Charakterystyka sektora drobiarskiego
Produkty drobiarskie powstają w dziale produkcji zwierzęcej – drobiarstwo, który dzieli się na dwa główne kierunki: nieśny i mięsny. Kierunek mięsny dostarcza na rynek żywiec rzeźny pochodzący z chowu towarowego brojlerów kurzych, kaczych i indyczych oraz drobiu wyrośniętego, a także z selekcji stad produkcyjnych – mięsnych i nieśnych. Podstawowymi produktami uboju żywca drobiowego są: mięso oraz jadalne podroby.
Sektor drobiarski charakteryzuje się szybkim, w relacji do innych gałęzi produkcji zwierzęcej, postępem genetycznym, technologicznym i żywieniowym. Umożliwiło to przejście w produkcji drobiu od drobnotowarowego gospodarstwa rolnego do wyspecjalizowanej fermy typu przemysłowego o intensywnym systemie produkcji. Jedynie w przypadku gęsi, których skala nieśności jest zbyt mała, chów odbywa się jeszcze najczęściej w systemach ekstensywnych.
Charakterystyka drobiarstwa w Polsce
W Polsce obowiązuje dwustopniowy system reprodukcji, obejmujący oprócz ferm zarodowych zakłady wylęgowe ferm stad prarodzicielskich (reprodukcja pierwszego stopnia) i rodzicielskich (reprodukcja drugiego stopnia). Ponadto na strukturę podmiotową polskiego drobiarstwa składają się: fermy stad rodzicielskich, zakłady wylęgowe piskląt towarowych, fermy produkujące żywiec drobiowy oraz ubojnie i przetwórnie drobiu.
W zapleczu surowcowym produkcji drobiu działa ok. 350 ferm dostarczających jaja wylęgowe do ok. 250 wylęgarni piskląt towarowych. Wśród tych wylęgarni ponad 90% stanowią jednostki prywatne. Więcej niż połowa z nich posiada zdolności wylęgowe przekraczające 1 ml sztuk. W 2003 r. w celu uzyskania piskląt użytkowych, nałożono ponad 625 mln sztuk jaj wylęgowych drobiu. Liczba wylężonych piskląt wyniosła 552,5 mln sztuk, w tym 527,3 mln sztuk piskląt kurzych (95%). Przeciętna wydajność wylęgów (uzysk piskląt do liczby nałożonych jaj wylęgowych) kształtowała się więc na poziomie ok. 88%.
Produkcja brojlerów kurzych rozmieszczona jest względnie równomiernie na terenie całego kraju. Natomiast w produkcji pozostałych gatunków drobiu zauważyć można koncentrację produkcji w niektórych rejonach. W przypadku indyków dominujące znaczenie ma region północno-wschodni (Olsztyn, Iława), który dostarcza łącznie ok. dwóch trzecich ogólnej krajowej podaży żywca indyczego. Od kilku lat obserwuje się jednak wyraźną tendencję rozwoju chowu i ubojów indyków na zachodzie Polski. Obszar dawnego województwa zielonogórskiego, gorzowskiego i poznańskiego stał się drugim, choć nadal jeszcze znacznie mniejszym centrum produkcji indyków w Polsce. Produkcja gęsi skoncentrowana jest głównie w regionie północno-wschodnim (Białostocczyzna i Suwalszczyzna).
Produkcja fermowa żywca rzeźnego prowadzona jest w ok. 6 tys. kurników. Podstawową jednostką produkcyjną jest kurnik o powierzchni ok. 1 tys. m2. W ciągu roku uzyskuje się z niego ok. 180 ton żywca kurcząt brojlerów. Zaplecze surowcowe przemysłu drobiarskiego charakteryzuje się rozdrobnioną strukturą podmiotową. Ok. 70% żywca rzeźnego pochodzi bowiem z ferm dysponujących 1 lub 2 kurnikami. W 2003 r. ogólna wielkość fermowej produkcji żywca drobiowego wyniosła według nieostatecznych jeszcze danych ok. 1,17 mln ton i była o 13,5% większa niż przed rokiem.